Αρκτική, CNR: ο θαλάσσιος πάγος συρρικνώνεται με πρωτοφανή ρυθμό

« Ο αρκτικός θαλάσσιος πάγος συρρικνώνεται τόσο σε έκταση όσο και σε πάχος με πρωτοφανή ρυθμό, μειώνοντας την έκταση της λευκής οθόνης που μπορεί να αντανακλά τη θερμική ενέργεια πίσω στο διάστημα. Η τήξη του επίγειου και του υποβρύχιου μόνιμου παγετού προκαλεί δραματική επιτάχυνση της απελευθέρωσης αερίων που αλλάζουν το κλίμα στην ατμόσφαιρα.

Το ατμοσφαιρικό πίδακα που περιβάλλει την Αρκτική χάνει ταχύτητα, φέρνοντας περιστασιακά τον κρύο αέρα στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, αλλά προκαλώντας περαιτέρω θέρμανση στην Αρκτική. Το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας είναι αποσταθεροποιημένο και προορίζεται να προκαλέσει μια παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας χωρίς προηγούμενο τα τελευταία 10.000 χρόνια », δήλωσε ο Fabio Trincardi , διευθυντής του Τμήματος Επιστημών Συστημάτων Γης και Περιβαλλοντικών Τεχνολογιών του Cnr και απερχόμενος εκπρόσωπος του Ιδρύματος στο Αρκτική Επιστημονική Επιτροπή του PRA στην ετήσια συνάντηση του Arctic Research Program, που διοργανώθηκε στη Ρώμη, στην έδρα του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου.

Το συνέδριο αντιπροσώπευε μια ευκαιρία να γίνει απολογισμός της σοβαρότητας της κλιματικής κρίσης και της καταστροφής της βιοποικιλότητας που λαμβάνει χώρα στην Αρκτική, καθώς και να αξιολογηθούν τα σενάρια περαιτέρω ανθρωπογενών επιπτώσεων στην περιοχή και να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα των πρώτων ετών χρηματοδότηση της PRA.

Τα πιο πρόσφατα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στην Αρκτική είναι δραματικά υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο, με ορισμένες περιοχές να παρουσιάζουν αύξηση έως και 2,7°C κάθε δέκα χρόνια, που αντιστοιχεί σε έως και 5-7 φορές τον παγκόσμιο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας .

Οι δύο προσκεκλημένες ομιλίες που άνοιξαν την ημέρα προσφέρθηκαν από τον καθηγητή Kim Holmen του Νορβηγικού Πολικού Ινστιτούτου σχετικά με τις ανάγκες παρατήρησης και βελτίωσης της κλιματικής μοντελοποίησης στην Αρκτική -και ειδικότερα στο Σβάλμπαρντ- και από την Δρ. Lucilla Alfonsi του INGV σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ της ηλιακής δραστηριότητας και της μαγνητόσφαιρας της Γης, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών επιπτώσεων μέσω της μετάδοσης δεδομένων και των τεχνικών εντοπισμού θέσης μέσω δορυφόρου. Ο Alfonsi (INGV) συγκεκριμένα, τόνισε πώς η πολική ατμόσφαιρα είναι συνεχώς εκτεθειμένη σε διακυμάνσεις από την ηλιακή δραστηριότητα. Αυτό οφείλεται στη διαμόρφωση του μαγνητικού πεδίου της Γης, το οποίο, στην πραγματικότητα, προσκαλεί τα φορτισμένα σωματίδια που μεταφέρονται από τον ηλιακό άνεμο να εισέλθουν στην ατμόσφαιρά μας, προκαλώντας επίσης υπέροχες φυσικές εκδηλώσεις όπως τα σέλας. Μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε τις πολικές περιοχές ως φρουρούς των συνθηκών του χώρου που περιβάλλει τη Γη.

Αυτό το χαρακτηριστικό καθιστά την πολική ατμόσφαιρα ένα τρομερό φυσικό εργαστήριο για τη μελέτη των σχέσεων Ήλιου-Γης και στον τομέα της διαστημικής μετεωρολογίας. Η τελευταία είναι η πειθαρχία που στοχεύει να προβλέψει και να μετριάσει τις επιβλαβείς επιπτώσεις των ηλιακών διαταραχών σε τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται ευρέως (όπως, για παράδειγμα, αυτές που χρησιμοποιούν δορυφόρους GPS).

Η μείωση του θαλάσσιου πάγου ευνοεί επίσης την αύξηση της ναυτικής κυκλοφορίας στην περιοχή, με συνέπεια την αύξηση των απορριμμάτων στη θάλασσα και κυρίως την αύξηση των εκπομπών αιθάλης, που «λερώνει» τον πάγο, μειώνοντας την ικανότητά του να ανακλά την υπέρυθρη ενέργεια. Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν πώς οι πυρκαγιές στη βόρεια ζώνη - ειδικά σε περιοχές της Σιβηρίας όπως η Γιακουτία - αυξάνονται επίσης επικίνδυνα λόγω της συνεχιζόμενης κλιματικής κρίσης. Παρατηρούμε επίσης σημαντικές αλλαγές στη δομή και την κυκλοφορία του ωκεανού και της ατμόσφαιρας, καθώς και σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα.

Ως μέρος των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούνται μέσω του Arctic Research Programme, τα έργα « PAST-HEAT» και «SENTINEL» , που συντονίζονται αντίστοιχα από τους Tommaso Tesi και Andrea Spolaor του Ινστιτούτου Πολικών Επιστημών του CNR, κατέδειξαν συνολικά την αστάθεια της αρκτικής κρυόσφαιρας. όπως ο θαλάσσιος πάγος και ο μόνιμος παγετός, μετά από ραγδαία κλιματικά φαινόμενα.

Το «PAST-HEAT» έδειξε πώς καυτά γεγονότα στο πρόσφατο παρελθόν (πριν από περίπου 15.000 χρόνια) που χαρακτηρίστηκαν από μια ταχεία άνοδο της στάθμης της θάλασσας προκάλεσαν ταυτόχρονα μια ξαφνική και μαζική κατάρρευση του παράκτιου μόνιμου παγετού στη Σιβηρία».

Το «SENTINEL» , ωστόσο, έδειξε ότι, κατά τη διάρκεια της τελευταίας απομάκρυνσης παγετώνων (μεταξύ 15.000 και 9.000 ετών), οι διακυμάνσεις στον θαλάσσιο πάγο και η μεγαλύτερη έκθεση της θαλάσσιας επιφάνειας επηρέασαν τις εκπομπές υδραργύρου στην Αρκτική, καθώς και την ταχεία μείωση της θάλασσας ρεύμα πάγου στον κύκλο υδρατμών.

« Ένα από τα πιο σχετικά αποτελέσματα αφορά το λιώσιμο του μόνιμου παγετού που μεταφράζεται σε απελευθέρωση αερίων που αλλάζουν το κλίμα, ειδικά μεθανίου, στην ατμόσφαιρα αλλά και ιών, όπως ο Άνθρακας, και τεράστιων ποσοτήτων οργανικής ουσίας στον ωκεανό» . καταγράφει το έργο Tommaso Tesi (Cnr-Isp), ο οποίος, πριν από τη δύσκολη πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, μελέτησε την περιοχή της Σιβηρίας και τη Θάλασσα Laptev.

Όλες αυτές οι παραλλαγές επηρεάζουν διαδικασίες που εκτείνονται σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική δεν μένει στην Αρκτική, αλλά επηρεάζει και τα μεσαία γεωγραφικά πλάτη », θυμάται ο Andrea Spolaor (Cnr-Isp). Η εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη, και μέχρι τη Μεσόγειο, των συνεπειών των φαινομένων μείωσης του όζοντος που χαρακτήρισαν την Αρκτική το 2011 και το 2020, έχει επισημανθεί από πρόσφατες μελέτες επίσης από Ιταλούς ερευνητές και αποτελεί ένα άμεσο παράδειγμα αλληλεπίδρασης και διασύνδεσης μεταξύ των Οι αρκτικές περιοχές και τα γεωγραφικά πλάτη μας.

Ως εκ τούτου, η Αρκτική επιβεβαιώνεται ως βασική περιοχή για τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής, οι επιπτώσεις της οποίας είναι ολοένα και πιο εμφανείς σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη. Για αυτούς τους λόγους, η PRA επικεντρώθηκε στο φαινόμενο της λεγόμενης «Αρκτικής ενίσχυσης», στα οικοσυστήματα της Αρκτικής, στην ατμόσφαιρα και στη στήλη νερού των θαλασσών της Αρκτικής, στις παλαιοκλιματικές ανακατασκευές και στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην πληθυσμούς που ζουν στην Αρκτική. Αυτή η εστίαση εξακολουθεί να ισχύει πλήρως και έχει επεκταθεί στην επόμενη τριετία, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Για παράδειγμα, με το έργο «ECAPAC» (Effects of Changing Precipitation and Albedo in the arctic Climate, που προτείνεται από τη Virginia Ciardini, ENEA), διερευνώνται οι πολύπλοκες συνδέσεις μεταξύ της βροχόπτωσης και του επιφανειακού albedo. Οι παραλλαγές Albedo είναι σημαντικές για τον προσδιορισμό του ισοζυγίου ακτινοβολίας στην επιφάνεια και κατά συνέπεια του ενεργειακού ισοζυγίου. Η φάση της βροχόπτωσης (στερεό, υγρό) και οι συνθήκες, όπως η θερμοκρασία και ο άνεμος, που καθορίζουν την ποσότητα και την επιμονή ή όχι του χιονιού και του πάγου στο έδαφος, βαραίνουν πολύ τις παραλλαγές του albedo. Οι διαφορετικές επιδράσεις στο albedo και στην ισορροπία ακτινοβολίας μπορούν να ενεργοποιήσουν μηχανισμούς ανάδρασης που ευνοούν τη συσσώρευση ή, αντίθετα, την απώλεια χιονιού και πάγου στην επιφάνεια. Τα δεδομένα που συλλέγονται στο πλαίσιο του έργου και που είναι διαθέσιμα μας επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε περιπτώσεις με διαφορετικές συνθήκες και να κατανοήσουμε τις διαδικασίες.

Η PRA υπογραμμίζει επίσης τη σημασία για την έρευνα στην Αρκτική του σταθμού "Dirigibile Italia" που διαχειρίζεται το Cnr στα νησιά Σβάλμπαρντ από το 1997, καθώς και τις ιταλικές πρωτοβουλίες σε άλλες δομές της Αρκτικής, ξεκινώντας με αυτές του ENEA, INGV και του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης στο High Arctic Atmospheric Observatory (THAAO) στο Thule στη Γροιλανδία και το INGV στους σταθμούς παρακολούθησης της ιονόσφαιρας στο Ny Alesund και στο Longyearbyen.

Ο κανονισμός για την ίδρυση του PRA τοποθετεί το Πρόγραμμα στο πλαίσιο των διεθνών συνεργασιών της Ιταλίας σχετικά με την Αρκτική, με ρητή αναφορά στη Διεθνή Επιτροπή Επιστημών της Αρκτικής (IASC), το Δίκτυο Παρατήρησης της Αυστραλίας (SAON), την Επιτροπή Διευθυντών του Ny Alesund (NyMASC ) , το Arctic Science Ministryial (ASM) και το Arctic Council. Η PRA υπενθύμισε επίσης άλλες σημαντικές πρωτοβουλίες, κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το European Polar Board (EPB), το EU-Polarnet και το INTERACT, αλλά και για το τμήμα υποδομής το Svalbard Integrated Arctic Earth Observing System (SIOS) και το Arctic Research Κοινοπραξία παγοθραυστικών (ARICE).

Επιπλέον, μπορούμε να αναφέρουμε το Arctic Regional Ocean Observing System (ROOS), το International Ocean Discovery Program (IODP), με τρία πρόσφατα εγκεκριμένα έργα γεωτρήσεων στην Αρκτική με ιταλική συμμετοχή (ένα υπό την ηγεσία Ιταλίας) και την ιταλική συνεισφορά σε δραστηριότητες ενίσχυσης ο Διεθνής Βαθυμετρικός Χάρτης του Αρκτικού Ωκεανού (IBCAO). Ειδικότερα, το έργο PRA «IRIDYA» (προτάτρια Renata Lucchi, OGS) συνέβαλε ενεργά στην έγκριση της ερευνητικής εκστρατείας του International Ocean Discovery Program IODP Exp-403 που θα μελετήσει την ιστορία των παγετώνων της Αρκτικής και τις κλιματικές μεταβάσεις του τελευταίου 5 εκατομμύρια χρόνια με ιδιαίτερη προσοχή στις θερμές περιόδους και τον αντίκτυπό τους στην κάλυψη πάγου για μια μελέτη σε σύγκριση με την τρέχουσα θέρμανση.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί η χορωδιακή προσέγγιση στη συμμετοχή σε διεθνείς δραστηριότητες, η οποία προβλέπει τη συμμετοχή πανεπιστημίων και ερευνητικών φορέων (ιδίως Cnr, ENEA, INGV και OGS), καθώς και υπουργείων (MITE, MUR, Άμυνας μέσω του Ναυτικού Υδρογραφικού Ινστιτούτου Στρατιωτικό, MIMS, μέσω της Γενικής Διοίκησης των Λιμενικών Αρχών), όπως για παράδειγμα τονίζεται στην έκθεση προς το Αρκτικό Συμβούλιο για τη συμβολή της Ιταλίας ως Κράτους Παρατηρητή.

Σε επίπεδο υποδομής, η καινοτομία για την Ιταλία την τελευταία περίοδο είναι η απόκτηση ενός νέου πολικού ερευνητικού σκάφους από την OGS, του ωκεανογραφικού σκάφους "Laura Bassi" , το οποίο έχει ήδη πραγματοποιήσει μια πρώτη εκστρατεία στην Αρκτική, με τρία ερευνητικά έργα. συγχρηματοδοτείται με κονδύλια PRA, και η οποία ελπίζουμε ότι θα μπορέσει να επιστρέψει στην Αρκτική, σε συντονισμό με τις δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί στην Ανταρκτική.

Σε αυτή τη διαθεσιμότητα, ξεκινώντας από το 2023, προστίθεται και αυτή του ωκεανογραφικού σκάφους CNR «Gaia Blu» , ικανό να πραγματοποιήσει έρευνες στον ωκεανό και στις πολικές περιοχές της Αρκτικής κατά τη θερινή περίοδο. Αξίζει επίσης να αναφερθούν τα βαθειά θαλάσσια παρατηρητήρια στα ανοικτά των ακτών του Svalbard (ωκεανογραφικά αγκυροβόλια), που διατηρούνται από το 2014 με κοινή προσπάθεια των OGS και Cnr, με την υποστήριξη του Υδρογραφικού Ινστιτούτου (IIM) και του Κέντρου Θαλάσσιας Έρευνας και Πειραμάτων (CMRE). ).

Οι ευρύτεροι στόχοι του προγράμματος περιλαμβάνουν την ποσοτική κατανόηση των πολύπλοκων διεργασιών που ευθύνονται για την «Αρκτική Ενίσχυση», δηλαδή τους λόγους για τους οποίους η Αρκτική θερμαίνεται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από τον υπόλοιπο πλανήτη, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πτυχές του συστήματος Αρκτικής κλίμα και υπέρ μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που αντιμετωπίζει:

αλλαγές στην κρυόσφαιρα, την ουδέτερη και ιονισμένη ατμόσφαιρα, τον ωκεανό, τη βιόσφαιρα και τις αλληλεπιδράσεις τους επίσης με γεωλογικές και γεωμορφολογικές πτυχές και γεω-κίνδυνο·

ο χαρακτηρισμός των αλλαγών στη σύνθεση, τη δυναμική, τη σταθερότητα και την κατακόρυφη δομή της ατμόσφαιρας και της υδάτινης στήλης των θαλασσών της Αρκτικής, συμπεριλαμβανομένου του βαθυμετρικού ανάγλυφου και των αλλαγών στην κυκλοφορία των ωκεανών, της κυκλοφορίας των φιόρδ και των αλληλεπιδράσεων παράκτιας-ωκεάνιας κυκλοφορίας, αλλαγές στον αρκτικό υδρολογικό κύκλο, και επίσης εξετάζοντας την ανάλυση των πιθανών επιπτώσεων των αλλαγών που συμβαίνουν στην Αρκτική στις καιρικές και κλιματικές συνθήκες στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη·

αλλαγές στα αρκτικά οικοσυστήματα, τόσο θαλάσσια όσο και χερσαία, και οι σχετικές συνέπειες στη δυναμική και την κατανομή των πληθυσμών ζώων και φυτών, στις αλληλεπιδράσεις εδάφους-βλάστησης-ατμόσφαιρας, στις αλλαγές στη φαινολογία και στη βιοποικιλότητα στο πλαίσιο της τρέχουσας ταχείας ηπειρωτικής απο- παγετώνων και ναυτικού. Η επίδραση των ρύπων στο οικοσύστημα και γενικότερα στο αρκτικό περιβάλλον και η ανάπτυξη προσεγγίσεων που επιτρέπουν τη μείωση των αρνητικών συνεπειών τους.

παλαιοκλιματικές ανακατασκευές και ανάλυση και μοντελοποίηση των διαδικασιών που επηρεάζουν και έχουν επηρεάσει την κρυόσφαιρα στην Αρκτική κατά τις κλιματικές μεταβάσεις, μέσω της ενσωμάτωσης γεωχημικών, γεωλογικών και γεωφυσικών δεδομένων από το θαλάσσιο περιβάλλον και τους πυρήνες πάγου.

τις επιπτώσεις των κλιματικών και περιβαλλοντικών αλλαγών στην ευημερία, την υγεία και την ασφάλεια των πληθυσμών που ζουν στην Αρκτική, καθώς και στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής και τη διατήρηση των παραδοσιακών αυτόχθονων πολιτισμών, τόσο λόγω της αλλαγής διαθεσιμότητας πόρων και η αυξημένη περιβαλλοντική μεταβλητότητα, τόσο λόγω της επίδρασης των ρύπων.

Τέλος, μια ανοιχτή συζήτηση με την επιστημονική κοινότητα επικεντρώθηκε σε πιθανές μορφές περαιτέρω παροχής κινήτρων για την πολιτική «ανοιχτών δεδομένων» και «ανοιχτής επιστήμης» σε όλα τα έργα της Αρκτικής για να διασφαλιστεί η μέγιστη χρήση των δεδομένων που αποκτήθηκαν και για χρήσεις άλλες από αυτές του έργου που αρχικά τα μάζεψε. Με αυτόν τον τρόπο, η Ιταλία μπορεί να γίνει άξονας της πολιτικής «μεγάλων δεδομένων» σε μια κρίσιμη περιοχή του πλανήτη τόσο από επιστημονική, στρατηγική όσο και από διπλωματική άποψη.

FOLLOW US